ROK
1735
21 grudnia w Ostrowie Małym k. Kocka pow. lubelski (wówczas Ostrowice-osada Krupy pow. Ostrowski na Ziemi Nurskiej), urodził się Tomasz Adam Ostrowski syn Piotra Wojciecha i Konstancji Katarzyny ze Stoińskich. Przyszły założyciel osady górniczo hutniczej Tomaszów.
1782
24 czerwca w Warszawie urodził się Antoni Jan Ostrowski syn Tomasza i Apoloni z Ledówskich . Przyszły założyciel miasta Tomaszowa Mazowieckiego.
1786
Tomasz Ostrowski wchodzi w posiadanie miasteczka Ujazd oraz wsi Tobiasze, Skrzynki, Przesiadłów, Ojrzanów, Sangrodz, Nieborów, Łagiewniki, Brzostówka, Zawada, Starzyce, Cekanów, Lipianki, Żelechlin i Żelechlinek.
1788
W dobrach Tomasza Ostrowskiego nad rzeką Wolbórką k. wsi Niebrów odkryto rudy żelaza.
1798
Tomasz Ostrowski w Ujeździe gości Króla Pruskiego Fryderyka Wilhelma. Z jego rąk otrzymuje dziedziczny tytuł hrabiowski.
Początek osady Tomaszów. Na gruntach wsi Brzustówka, przy przeprawie przez Wolbórkę, obok rozwidlenia dróg z Brzustówki do wsi Starzyce i Niebrów powstaje osada górniczo – hutnicza. Nad Wolbórką wybudowano piec hutniczy i dwie fryszerki. Przybywają do Tomaszowa górnicy i hutnicy z Miedzianej Góry.
W księgach parafialnych parafii Tobiasze pojawia się zapis dotyczący osady Tomaszów.
1805
Tomasz hrabia Ostrowski przekazał dobra ujezdzkie Antoniemu Janowi Ostrowskiemu.
1812
Antoni Ostrowski wraz z żoną Józefą z Morskich w pobliżu wielkiego pieca i tomaszowskich fryszerek wybudowali pałac, założyli ogród, park i folwark. Projektantem pałacu był Fryderyk Albert Lessel. Początkowo pałac był parterowy z trzy piętrową wierzą.
W osadzie hutniczo – górniczej zwanej Tomaszowem mieszka 75 osób.
1821
Wybudowano i uruchomiono wielki piec giserski na Gustu. Powstaje osada Gustek. [ Piec funkcjonował do 1849 r.]
1822
Rozpoczęcie budowy domów dla osadników. Do Tomaszowa ze Zgorzelca przybywają pierwsi tkacze – sukiennicy.
W osadzie Tomaszów zostaje założona szkoła elementarna dla dzieci wszystkich wyznań. Opiekunem szkoły został ksiądz Wojciech Klonowski. Nauczycielem Edward Schimelfenig.
1824
Tomaszów uzyskuje statut osady handlowo – przemysłowej.
Antoni Ostrowski przenosi z Lubochni do Tomaszowa pocztę. Poczta zostaje ulokowana w oficynach przy pałacu.
1825
Antoni Ostrowski otrzymuje zgodę władz kościelnych na przeniesienie [ze swej posiadłości w Tobiaszach] do Tomaszowa drewnianego kościoła katolickiego pod wezwaniem św. Wacława. 15 stycznia 1826 r. kościół zostaje poświęcony i powstaje parafia katolicka. Pierwszym jej proboszczem był ks. Andrzej Klonowski. Obok kościoła założono cmentarz grzebalny.
W dolinie Wolbórki [przy jej lewej odnodze] wybudowano budynek przędzalni wełny nazwany Stara Filatura. Maszyny przędzalnicze były napędzane kołem wodnym. Zakład dzierżawiony przez Edward Brachwitza.
Wincenty Sawicki przy Rynku św. Józefa [ obecnie Pl. Kościuszki] otwiera kawiarnię i cukiernię. W kawiarni powstaje sala bilardowa.
Stanisław Suchecki zakłada pierwszą tomaszowską aptekę.
1826
Antoni Ostrowski wydzierżawia Tomaszowskie Zakłady Górnio Hutnicze [ kopalnie rudy żelaza i piece hutnicze] Emanuelowi Pringsheimowi, Jakubowi Kempnerowi i Leybowi Libszutzowi
1827
Na wyspie utworzonej przez kanał odpływowy ze stawu i rzekę Wolbórkę powstaje piętrowy budynek fabryki sukna zwany „Batavią” [obecnie budynki Tomaszowskiej fabryki Filców Technicznych]. Antoni Ostrowski wydzierżawia fabrykę Franciszkowi Dantine i Beniaminowi Hutmanowi.
1829
W osadzie przy Rynku św. Józefa wybudowano murowany ewangelicki kościół św. Trójcy. Zostaje utworzona parafia ewangelicko – augsburska. Jej proboszczem zostaje Jan Jakub Benni. Kościół i dom parafialny wzniesiono z środków Antoniego Ostrowskiego.
Powstaje zwarta zabudowa północnej strony rynku św. Józefa.
1830
Tomaszów uzyskuje prawa miejskie [ 6 lipca ]. Oficjalne uroczystości odbywają się 8 września 1830 r. Powstaje Urząd Municypalny z burmistrzem, sekretarzem, kasjerem i ławnikami / radnymi/. Utworzono policję miejską ze strażnikami nocnymi i aplikantami. Pierwszym burmistrzem zostaje Antoni Wroński. Tomaszów miał 333 domy mieszkalne, 3 250 mieszkańców stałych i około 1 800 niestałych.
Wybucha Powstanie Listopadowe. Tomaszowianie zasilają szeregi wojsk powstańczych. Do 1. pułku Mazurów zgłosiło się 17 rzemieślników i czeladników. Tomaszowianie wstępują również do 2. pułku Mazurów i oddziałów strzelców pieszych. Ogółem do wojska wstąpiło 223 tomaszowian. W mieście utworzono Komitet Obywatelski i Straż Bezpieczeństwa.
1831
18 grudnia do Tomaszowa przybywa ekspedycja karna z 3. ukraińskiego pułku ułanów. Następuje tymczasowe zajęcie dóbr Ostrowskich.
Na emigrację do Paryża udał się Antoni Ostrowski i jego brat Władysław.
Miasto zostaje włączone do dóbr rządowych jako konfiskata za działalność powstańczą rodziny Ostrowskich.
1832
10 stycznia burmistrz i urzędnicy miejscy składają wiernopoddańczą przysięgę carowi Mikołajowi I.
1833
W budynku parafialnym przy kościele św. Trójcy utworzono elementarną szkołę ewangelicką. Nauczycielami zostali Jan Gottlieb Mischke i Beniamin Zippel. Naukę pobierało 45 chłopców i 17 dziewcząt.
1838
W tomaszowskiej fabryce sukna Wilhelma Blachmana zostaje zainstalowana pierwsza w mieście maszyna parowa.
1842
Rozpoczyna działalność niedzielna szkoła rzemieślnicza pod kierownictwem Antoniego Chromińskiego.
1844
21 czerwca pozytywne rozpatrzono wniosek Urzędu Municypalnego Tomaszowa o zwiększenie obszaru miasta i przyznanie mu statusu miasta rządowego. Wytyczono getto dla ludności żydowskiej. Tomaszów otrzymał przywileje miasta fabrycznego.
1851
1 czerwca powiększono obszar miasta o las Dąbrowa, Lipianki i Nad Gościńcem. Do miasta przyłączono część gruntów wsi Brzustówka i Niebrów.
1855
Rozpoczęto brukowanie rynku Św. Józefa oraz ul. św. Antoniego.
Powstaje fabryka [początkowo zakład rękodzielniczy] dywanów Edwarda Rolanda.
1856
Wybudowano drogę bitą [ brukowaną kamieniami polnymi] z Tomaszowa do stacji kolejowej w Rokicinach.
1857
Hil Landsberg w Tomaszowie a Zusman Bornstein w Starzycach rozpoczynają działalność produkcyjną tkanin wełnianych.
1863
Wybucha powstanie styczniowe. Tomaszowscy rzemieślnicy i robotnicy licznie zasilają szeregi wojsk powstańczych. Kilkakrotnie miasto zajmowane przez oddziały powstańcze.
W mieście zostaje zlokalizowany na stałe garnizon wojsk rosyjskich. Na rynku św. Józefa zbudowano koszary dla batalionu strzelców celnych. W zabudowaniach pałacu stacjonuje sotnia kozaków dońskich umiejscowiono tam lazaret dla polskich jeńców.
1864
23 września poświecono i oddano do użytku nowy kościół katolicki pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego. Budowa trwała od 1862 r. Proboszczem był wówczas ks. Ludwik Dąbrowski.
1869
Otwarto pierwszą powszechną szkołę żydowską.
1870
Powstał pierwszy zakład litograficzny Juliana Pakielewicza absolwenta gimnazjum realnego z Piotrkowa.
1873
Przy ul. św. Tekli powstaje fabryka sukna Jakuba Halperna.
1874
Przy ul. św. Tekli 25 [obenie ul. Barlickiego] powstaje fabryka sukna Maurycego Piescha.
Ks. Wawrzyniec Gaworski zakłada nowy katolicki cmentarz przy ul. Smutnej. Cmentarz zyskuje murowane ogrodzenie w 1915 r.
1877
Utworzenie Straży Ogniowej. Pierwszym komendantem został Maurycy Piesch.
1878
Zakończono budowę murowanej „Wielkiej Synagogi” przy ul. Handlowej 7 [obecnie ul. Berka Joselewicza]. Budowa trwała od roku 1864 r. Rabinem Tomaszowa był wówczas Eliasz Jakub Wieliczker.
1879
Przy Szosie Warszawskiej 57/71 powstaje Starzyka Fabryka Wyrobów Sukiennych Dawida Bornsteina. Niebawem jego synowie zbudowali przy tej samej ulicy wille fabrykanckie. W latach 50. XX wieku na bazie tej fabryki powstały ZPW „Tomtex”.
1880
Przy ul. Tkackiej 11 powstaje 4 oddziałowa średnia szkoła ewangelicka. Gmach Szkoły wybudowano kosztem 26 tys. rubli, które w większości pochodziły z kasy miasta. Przekształcona w 1892 w średnią szkołę rządowa „Aleksandrówkę” z wykładowym językiem rosyjskim.
Przy ul. Pilicznej [ obecna ul. Prezydenta I. Mościckiego] powstaje zakład drukarski Teodora Pruskiego.
1881
Powstaje biblioteka i czytelnia czasopism Marii Pacewicz i Edwarda Kolińskiego.
1883
W Tomaszowie tworzone są pierwsze kółka Wielkiego Proletariatu. Główni działacze to Franciszek Cobel, Konstanty Koplin, Roch Paszkowski. Od 1 listopada 1885 r. liczne aresztowania a w konsekwencji zesłania na Syberię.
1884
W mieście powstaje filia Banku Państwa.
Tomaszów uzyskuje połączenie kolejowe z Koluszkami i Skarżyskiem. Wybudowano nowy dworzec kolejowy.
1887
Z inicjatywy dr Jana S. Rodego powstaje szpital miejski. W roku 1891 przekazano go władzą miejskim. Posiadał 40 łóżek. Koszt budowy w 2/3 pokryli tomaszowscy przedsiębiorcy a plac pod budowę przekazał dr J. Rode. W 1905 r. szpital rozbudowano tworząc dodatkowo sale na 20 łóżek. Szpital mieścił się przy ul. św. Antoniego i nosił nazwę Św. Stanisława.
1889
Powstaje filia Banku Hipotecznego.
Miasto staje się siedzibą Sądu Pokoju i Naczelnika Straży Ziemskiej.
1890
Powstaje Browar Parowy i Fabryka Wód Gazowanych Oskara Knothego [przy ul. Browarnej].
1898
W Starzycach zostaje uruchomiona Starzycka Manufaktura Dywanów Majera Beer Schepsa. W latach 30. XX wieku przy zatrudnieniu około 100 osób, wartość produkcji wynosiła ponad 2 mln.zł.
1891
Staraniem ks. Ludwik Zaytza zakończono rozbudowę katolickiego kościoła św. Antoniego. Zyskał obecny kształt.
1895
Przy ul. św. Tekli 32 [obecnie ul. Barlickiego] wybudowano eklektyczny, bogato zdobiony, pałacyk dla rodziny Pieschów. W późniejszych latach był on siedzibą tomaszowskiej Ubezpieczalni Społecznej i Kasy Chorych.
1896
Jako pierwszy zakład chemiczny w mieście, rozpoczyna produkcję fabryka zapałek Piecha i Sachsa przy ul. św. Tekli.
Rodzina Knothe przebudowała kamieniczkę przy rynku św. Józefa nadając elewacji eklektyczny wystrój. Obecnie wyremontowana, mieści s swych murach Bibliotekę
1901
Na rynku Św. Józefa wybudowano prawosławną cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy. 20 października Tomaszów odwiedził car Rosji Mikołaj II . Wraz z małżonką uczestniczył w otwarciu i poświeceniu nowo wybudowanej cerkwi.
Przy ul. Kaliskiej 3 rozpoczął działalność Żydowski Bank Ludowy. Zorganizowany na zasadach spółdzielczych liczył 530 członków.
1902
W zachodniej części rynku św. Antoniego wybudowano i oddano do użytku nowy ewangelicko-augsburski Kościół Zbawiciela. Budowa kościoła rozpoczęła się w roku 1897. Wybudowany w stylu neogotyckim należy do najpiękniejszych świątyń ewangelickich w Polsce. Wewnątrz ostatni obraz namalowany przez Gersona z 1900 r.
1903
Na ul. Pilicznej z inicjatywy dr Jana S. Rodego i mec. Jana Morsztynkiewicza, dzięki środkom finansowym firmy Aleksandra Landsberga i Jakuba Halperna, wybudowano piętrowy budynek szkolny. 10 września rozpoczęto naukę w 7 klasowej średniej Szkole Handlowej.
1904
16 stycznia i 25 stycznia wybuchają strajki w fabryce M. Piescha. Główne żądanie to 8 godzinny dzień pracy. Strajki, demonstracje i inne formy protestu trwają do końca 1905 r.
1905
Wybuchają strajki szkolne w tomaszowskich szkołach średnich ; Szkole Handlowej i Aleksandryjskiej. Strajkująca młodzież domaga się wprowadzenia języka polskiego jako wykładowego.
1910
Na zachodniej części rynku św. Antoniego zostaje utworzony [ z inicjatywy dr. Jana S. Rodego ] pierwszy park miejski.
1910
Zostaje wybudowana i uruchomiona gazownia miejska przy ul. Pobożnej 18 [ obecnie ul. Legionów] Jednocześnie powstaje gazowa sieć oświetlenia ulic. Inicjatorem budowy i jej dyrektorem był inż. chemik Konrad Franciszek Bilewicz.
1911
W średniej Szkole Handlowej przy ul. Pilicznej zawiązuje się tajna organizacja skautingu. Założycielami są Jan Sadowski, Jan Szuster i Eugeniusz Lessner.
Ks. Jan Krajewski z własnych oszczędności założył przy parafii św. Antoniego bibliotekę parafialną liczącą około 2 tys. tomów.
1912
1 maja uruchomiono produkcję sztucznego jedwabiu w Tomaszowskiej Fabryce Sztucznego Jedwabiu. Założycielami fabryki byli inżynierowi Feliks Wiślicki i Michał Hertz. Większość kapitału zakładowego wnieśli tomaszowscy przemysłowcy Aleksander i Feliks Landsberg, Edmund Bornstain i Karol Bartke. Była to pierwsza w imperium rosyjskim fabryka wytwarzająca włókna syntetyczne.
1914
Od października do grudnia w Tomaszowie i jego okolicach trwają walki pomiędzy wojskami rosyjskimi, niemieckimi i austriackimi..
W październiku z Tomaszowa wyrusza do I Brygady Legionów Polskich pierwsza 14 osobowa grupa młodzieży pod przywództwem Jana Jagmina Sadowskiego.
17 grudnia po kilkumiesięcznych walkach miasto zostało całkowicie zajęte przez wojska niemieckie. Okupacja trwała do 12 listopada 1918 r.
1915
8 sierpnia włączono w obręb miasta wsie ;Nieborów, Starzyce, Wilanów, Michałówek, Nowy Port, Bocian, Brzustówkę i Rolandówke.
W marcu wybucha w Tomaszowie epidemia tyfusu. Założono szpital zakaźny na posesji obok Szpitala Miejskiego św. Antoniego. Przy szosie piotrkowskiej zostaje utworzony cmentarz [zmarłych w miejscowym lazarecie] żołnierzy niemieckich i austriackich
1918
1 listopada odsłonięto pomnik Tadeusza Kościuszki. Zmieniono nazwę rynku św. Józefa na Pl. Kościuszki. Odbył się patriotyczny wiec mieszkańców miasta.
12 listopada następuje rozbrojenie garnizonu niemieckiego. Powstaje Rada Delegatów Robotniczych i Milicja Ludowa. POW i PPS rozpoczyna formowanie pododdziału Wojska Polskiego. Tomaszowscy ochotnicy tworzą batalion 28. pułku Strzelców Kaniowskich.
1919
Organizowany jest ochotniczy zaciąg do Wojska Polskiego. Tomaszowska młodzież licznie bierze udział w wojnie o granice RP.
9 marca odbyły się pierwsze demokratyczne wybory do Rady Miejskiej. Zwyciężyło PPS. Na pierwszego prezydenta miasta wybrano Stanisława Gruszczyńskiego z PPS. Przewodniczącym Rady Miejskiej został Karol Kotarski.
Otwarto przy ul. św. Antoniego 57/61 Państwowe Seminarium Nauczycielskie im. T. Rejtana.
1920
2 października otwarto Powszechną Kasę Chorych. W 1932 r. przekształcona w Ubezpieczalnię Społeczną. Zajmowała budynek dawnego pałacu Piescha przy ul. Norberta Barlickiego.
28 listopada w koszarach przy ul. Jeziornej zostaje zakwaterowany II batalion 30. pułku piechoty Strzelców Kaniowskich. Stacjonuje do 1924 r.
1921
1 września po prawie 5 letniej przerwie spowodowanej wojną, uruchomiono gazowe oświetlenie ulic centrum miasta.
1922
Początek budowy sieci energetycznej w oparciu o elektrownie fabryczną fabryki M. Piecha przy ul. św. Tekli.
1923
12 marca uruchomiono pierwsze oświetlenie elektryczne Pl. Kościuszki, ul. św. Antoniego i Pilicznej. Trwa elektryfikacja miasta w oparci o sieć rozdzielczą Elektrowni w Piotrkowie.
Założono Robotniczy Klub Sportowy „Lechia” z wiodącą sekcją piłki nożnej.
1924
W listopadzie do Tomaszowa przybywa II batalion 25 pp. Zajmuje „stare koszary” przy ul. Jeziornej. Przebywa tam do października 1927 r.
Oddano do użytku gmach Banku Polskiego przy ul. Pilicznej / obecnie prezydenta Ignacego Mościckiego/ Budowany od 1923 r. w stylu akademickiego neoklasycyzmu z pewnymi formami architektury pałacowej. Wewnątrz bogata sztukateria. Obecnie PKO SA.
1925
Pojawia się tomaszowska gazeta „Tomaszowski Kurier Polski” a rok później „Echo Mazowieckie”.
Zakończono rozbiórkę opuszczonej i popadłej w ruinę cerkwi pw. św. Mikołaja przy Pl. Kościuszki. Materiał z rozbiórki przeznaczono na budowę szkoły przy ul. Nowowiejskiej i ratusza miejskiego.
1926
Wybudowano i oddano do użytku nowy budynek szkoły powszechnej przy ul. Nowowiejskiej [obecny budynek Filii UŁ].
Za zgodą Jana Krystyna Ostrowskiego, rodowy herb Ostrowskich – Rawicz , stał się herbem Tomaszowa Mazowieckiego
1927
Wzniesiono nowy gmach ratusza projektu inż. architekta Aleksandra Raniego. Uroczyste otwarcie miało miejsce 24 sierpnia. Budowa kosztowała 478 tys. zł. Jednocześnie zagospodarowano teren prze budynkiem wg. projektu prof. Danielewicza dyrektora plantacji miejskich w Warszawie.
1 sierpnia w nowym gmachu magistratu zostaje utworzona ekspozytura Starostwa Powiatowego i ekspozytura Urzędu Skarbowego.
Staraniem Jana Piotra Dekowskiego i Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego powstało w Tomaszowie muzeum regionalne pod oficjalną nazwą Muzeum Ziemi Opoczyńskiej. Jego pierwszą siedzibą było Seminarium Nauczycielskie przy ul św. Antoniego 57 . W roku następnym przenosi się na ul. Prezydenta I. Mościckiego 6.
25 października w Tomaszowie powstaje Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 4. Komendantem szkoły zostaje płk Stanisław Dąbek.
Dalsza rozbudowa Szpitala Miejskiego św. Antoniego. Szpital zostaje zelektryfikowany i otrzymuje telefon. Dyrektorem jest dr Alfred Augspach.
1928
16 sierpnia otwarto Bibliotekę Miejską. Pierwszym dyrektorem zostaje Jadwiga Dzięciołowska. Jej siedziba mieści się przy ul. Mościckiego 6 a od 1929 r. w nowym skrzydle magistratu.
1929
Powstanie drugiej parafii katolickiej pw. Najświętszego Serca Jezusowego. Oddanie do użytku i poświecenie nowego kościoła katolickiego przy ul. Spalskiej.
Wychodzi kolejna tomaszowska gazeta „Głos Tomaszowa”.
Uruchomiono autobusową komunikację miejską.
1930
6 lipca odsłonięto pomnik, obelisk z popiersiem doktora Jana Serafina Rodego.
1933
Zostaje założona spółdzielnia budowlana „Domy Spółdzielcze” Do 1936 r. wybudowano 104 domy jednorodzinne. Dalsze 28 wybudowano do czasu wybuchu wojny.
1935
Z Rudy Pabianickiej do tomaszowskiej „Batavi”, najstarszej fabryki włókienniczej, przeniesiono Fabrykę Filców i Tkanin Technicznych Ludert & Muller. Zakład znacjonalizowano w 1946 r. a od 1950 r. nosi nazwę Tomaszowskiej Fabryki Filców Technicznych..
1939
1 września godz. 5-6 rano, pierwsze bombardowanie miasta przez samoloty niemieckie. W dniu tym od bomb zginęło 7 osób cywilnych.
6-7 września walki 13. Kresowej Dywizji Piechoty w obronie miasta i utrzymania szosy warszawskiej.
7 września zajęcie miasta przez wojska niemieckie.
13 września pierwsza „łapanka” zorganizowana przez niemiecka policję z Bremy. Zatrzymanych 300 tomaszowian pochodzenia żydowskiego wywieziono do Buchenwaldu.
Pod koniec października hitlerowcy zburzyli pomnik T. Kościuszki i inne tomaszowskie pomniki. Zniszczono 8 300 tomów zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej.
W miesiącach listopad-grudzień, Marian Kotarski zakłada pierwszą w mieście konspiracyjną organizację ruchu oporu .Werbuje ochotników do oddziału mjra Hubala. Organizacja liczy 211 członków w ty. 2 oficerów i 32 podoficerów.
1940
Od lutego Niemcy tworzą powiat Tomaszowski. W skład powiatu weszły dotychczasowe powiaty: rawski, opoczyński i część brzezińskiego. Od lipca siedzibą starostwa jest budynek ratusza. Zarząd miejski przenosi się z ratusza na ul. św. Tekli 4 / obecnie Barlickiego
12 i 13 sierpnia cd. Akcji „AB”, zatrzymano łacznie prawie 600 osób. Z tej liczby 307 wywieziono do obozów zagłady w Ravensbruck a 280 do obozu w Sachsenhausen
15 grudnia założono w mieście getto dla tomaszowian pochodzenia żydowskiego. Całkowite zamkniecie getta nastąpiło 7 listopada 1941 r.
1942
7 i 8 maja hitlerowcy zamordowali 80 osób z getta. Mord dotyczył oficerów Wojska Polskiego, nauczycieli i inteligencji. Dokonano go w lasku na północ od ul. Rudej. Zwłoki pochowano na cmentarzu żydowskim.
6 sierpnia na dworcu kolejowym, w zasadzce zorganizowanej przez Gestapo został zastrzelony Franciszek Zubrzycki „Mały Franek”. Pierwszy dowódca grupy bojowej Gwardii Ludowej.
Od 30 października do 2 listopada trwa likwidacja getta . Wywieziono do Treblinki około 10 tys. osób. W trakcie likwidacji, na miejscu zamordowano około 80 osób.
1943
W maju zlikwidowano obóz pracy dla Żydów. Wywieziono do obozu w Bliżynie k. Skarżyska około 800 osób.
25 listopada hitlerowcy przeprowadzili masową egzekucję polskich zakładników z aresztu miejskiego pod starym browarem na ul. Browarnej.
1944
28 kwietnia i 18 maja, hitlerowcy w masowej egzekucji przy ul. Strzeleckiej rozstrzelali łącznie 70 zakładników.
1945
18 stycznia wyzwolenie miasta spod okupacji niemieckiej. Do miasta wkroczyły pododdziały11. Korpusu Pancernego I Frontu Białoruskiego.
Na Pl. Kościuszki pochowano żołnierzy radzieckich poległych w walkach o Tomaszów. Obok wzniesiono pomnik – obelisk wdzięczności tzw. „Gwiazdę”.
W budynku Szkoły Podstawowej nr 4 przy ul. Barlickiego zostaje utworzona Biblioteka Powiatowa.
We wrześniu J. Dekowski w budynku przy ul. św. Antoniego 24 reaktywuje działalność Muzeum.
1946
Z inicjatywy J. Dekowskiego, Janiny Kominy i Leona Robaka utworzono Bibliotekę Miejską. Początkowo jej siedziba mieści się przy Al. Św. Antoniego 24 [wówczas Al. Wyzwolenia]
1949
1 stycznia przyłączono do miasta osadę Kaczka.
Założono cmentarz wojenny przy ul. Smutnej. Ekshumowane z Parku Rodego zwłoki 48 żołnierzy 14. SSBAPpanc. Przeniesiono na nowy cmentarz wojenny.
1950
Zostaje utworzone I Liceum Ogólnokształcące, które od 1972 r. nosi nazwę I LO im. Jarosława Dąbrowskiego.
1955
Oddane zostają pierwsze bloki przy ul. Niskiej. Powstaje osiedle „1000- lecia”.
TZWS rozpoczynają budowę osiedla zakładowego na Michałówku.
1956
7 grudnia w obręb miasta włączono wieś Utrata i rezerwat Niebieskie Źródła.
1957
Wybudowano przy ul. Nowowiejskiej stadion sportowy dla RKS „Lechia”.
1959
Przy ul. Wiejskiej oddano pierwszą wybudowaną po wojnie szkołę podstawowa nadają jej numer Nr 12 .
1960
Rozpoczyna się budowa osiedla bloków mieszkalnych przy ul. Strzeleckiej. Osiedle zasiedlone zostało w większości przez pracowników ZWCH „Wistom” i mieszkańców likwidowanej dzielnicy Kaczka.
Rozpoczyna się budowa miejskiej sieci wodociągowo- kanalizacyjnej. Do tej pory miasto nie posiadało kanalizacji.
1961
Powstał rezerwat przyrody Niebieskie Źródła. Powierzchnia 29 ha w tym 6 ha wód.
1964
Wybudowano i oddano do użytku nowy gmach szpitala miejskiego przy ówczesnej ul. Południowej 35 [obecnie Jana Pawła II ].
Wybudowano i oddano do użytku nowy budynek szkolny dla II LO przy ul. Jałowcowej.
W dawnym ogrodzie hrabskim powstaje park nazwany „Parkiem XX lecia PRL”. W parku wybudowano estradę i widownię na 2 tys. miejsc [ tzw. Muszla Koncertowa].
1966
Przy ul. Cekanowskiej – Ugaj zostaje wybudowany nowy zakład produkcyjny – Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Pilica”.
1968
10 czerwca zostaje założone Towarzystwo Przyjaciół Tomaszowa Mazowieckiego.
1970
Rozpoczyna się budowa osiedla Nieborów. Powstają pierwsze w Tomaszowie bloki z tzw. „wielkiej płyty”. Wykonawcą jest Piotrkowskie Przedsiębiorstwo Budowlane.
Powstają Tomaszowskie Zakłady Drobiarskie.
1977
Do Tomaszowa włączono Białobrzegi i Ludwików
1982
Częściowe zakończenie budowy [przy ul. Słowackiego] kościoła katolickiego pod wezwaniem NMP Królowej Polski. Konsekracja świątyni miała miejsce 31 maja 1987 r.
1984
Przy ul. Niskiej 81 wzniesiono budynek nowego kościoła parafialnego pod wezwaniem Świętej Rodziny. Początek tej parafii sięga roku 1971. W roku 1987 oddając do użytku budynek klasztorny ostatecznie zakończono budowę kompleksu kościelno – klasztornego.
1986
Przyłączono do miasta Nagórzyce, Józefów i Wola Wiaderna.
Ks. Władysław Urbański przy ul. Warszawskiej 75/81 rozpoczyna budowę kościoła katolickiego pod wezwaniem Bł. Jadwigi Królowej. Od 1993 r. w budowanym kościele zaczęto odprawiać msze święte. Konsekracja świątyni miała miejsce 31 października 1999 r.
1987
W dzielnicy Ludwików, przy ul. Ludwik81/83 zostaje utworzona nowa parafia katolicka pod wezwaniem NMP Nieustającej Pomocy. Z inicjatywy ks. Zbigniewa Kowalczyka wzniesiono nowy kościół.
1990
27 sierpnia zostaje utworzony Urząd Rejonowy, który 31 października 1998 r. przekształcony został w Starostwo Powiatowe.
W lipcu wychodzi pierwszy numer Tomaszowskiego Informatora Tygodniowego, pierwszej powojennej prywatnej gazety w Tomaszowie Mazowieckim.
1993
10 listopada Rada Miejska nadała Juliuszowi i Tomaszowi Ostrowskim „Honorowe Obywatelstwo Miasta” jako dowód uznania dla zasług rodu Ostrowskich dla Tomaszowa Mazowieckiego.
Garnizon tomaszowski otrzymuje kapelana. Zostaje nim ksiądz kpt. Władysław Urbański.
19 lutego oddano do użytku budynek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy ul. Prezydenta Ignacego Mościckiego.
1997
1 października Sąd Rejonowy V Wydział Gospodarczy w Piotrkowie Trybunalskim ogłasza upadłość ZWCH ‘ Chemitex-Wistom”. Przedsiębiorstwo istniało przez 85 lat i było największym zakładem pracy Tomaszowa Mazowieckiego.
1999
Przy ul. Ujezdzkiej 23 uruchomiono zakład produkcji płytek ceramicznych „Tomaszów 1” Ceramika Paradyż. Obecnie w Tomaszowie na terenie Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej działają trzy zakłady produkcji płytek i salon firmowy grupy kapitałowej Ceramika Paradyż.
2000
Początek tworzenia Skansenu Rzeki Pilicy przy ul. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Inicjatorem powstania skansenu był Andrzej Kobalczyk. Skansen to pierwsze w Polsce muzeum poświecone rzece. Od 19.04.2005 r. jest samorządową placówką kultury.
2002
Sąd Okręgowy w Piotrkowie ogłosił upadłość przedsiębiorstwa Pilica Producent Odzieży SA ( spółka pracownicza). Wcześniejsze Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Pilica”. Zakład został wybudowany od postaw w 1966 r.
2003
27 czerwca oddano do użytku budynek Sądu Rejonowego w którym znalazła również siedzibę Prokuratura Rejonowa.
W grudniu oddano do użytku nową siedzibę Państwowej Straży Pożarnej przy ul. Warszawskiej 105. Dotychczas zawodowa Straż Pożarna miała siedzibę przy ul. POW.
2006
4 grudnia oddano do użytku nową siedzibę Komendy Powiatowej Policji . Budynek wzniesiono przy ul. Oskara Langego 44. Poprzednia siedziba /od 1956 r./ mieściła się przy ul. Św. Antoniego 41.
2012
Przy ul. św. Antoniego 41 wybudowano i oddano do użytku gmach Starostwa Powiatowego.